Η δήλωση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θ. Σκυλακάκη, εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εντατικοποίησης των ελέγχων και εφαρμογής της περιβαλλοντικής και πολεοδομικής νομοθεσίας στη Μύκονο, ένα νησί που αντιμετωπίζει διαχρονικά σοβαρές παραβάσεις της χωροταξικής τάξης.

1. Κατεδάφιση αυθαιρέτων – Νομικό πλαίσιο

Η εξαγγελία ότι «όλα τα παράνομα κτίσματα θα κατεδαφιστούν» βρίσκει νομικό έρεισμα στο άρθρο 28 του ν. 4495/2017 («Έλεγχος και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος»), το οποίο προβλέπει τη δυνατότητα κατεδάφισης αυθαίρετων κατασκευών με απόφαση της Διοίκησης. Σημαντική είναι η αναφορά στην χρονολογική προτεραιοποίηση των κατεδαφίσεων, που αποτυπώνει στοιχείο αναλογικότητας ως προς τη σοβαρότητα και χρονική εγγύτητα των παραβάσεων.

Η διαδικασία κατεδάφισης εφαρμόζεται αυτεπάγγελτα, χωρίς να απαιτείται προσφυγή ενώπιον δικαστικής αρχής, ενώ η Διοίκηση δύναται να ανακτήσει τα έξοδα από τον υπόχρεο, σύμφωνα με τις διατάξεις περί διοικητικής εκτέλεσης.

2. Ελεγκτικοί μηχανισμοί – Τεχνολογικά μέσα και νομικές διαστάσεις

Η χρήση δορυφορικών εικόνων (2023 και 2025) και η αναφορά στην εγκαθίδρυση συστήματος παρακολούθησης με τεχνητή νοημοσύνη εγείρουν ερωτήματα συμβατότητας με την αρχή της νομιμότητας, την προστασία προσωπικών δεδομένων (ΓΚΠΔ) και τη διαφάνεια στη διοικητική δράση. Εφόσον οι δορυφορικοί έλεγχοι καταλήγουν σε διοικητικά μέτρα, απαιτείται να τηρούνται οι αρχές της αιτιολογίας και της προηγούμενης ακρόασης (άρθρο 20 παρ. 2 Σ.).

3. Συνδρομή της αστυνομίας και ακαταδίωκτο ελεγκτών

Η πρόβλεψη μικτών ελεγκτικών κλιμακίων, με συμμετοχή της αστυνομίας, συνιστά μορφή διασταύρωσης διοικητικών και κατασταλτικών αρμοδιοτήτων. Η νομοθετική πρόβλεψη περί ακαταδίωκτου των ελεγκτών για πράξεις εκτελούμενες κατά την άσκηση καθηκόντων εγείρει ζητήματα συνταγματικής ερμηνείας, καθώς ενδέχεται να περιορίσει το δικαίωμα δικαστικής προστασίας τρίτων (άρθρο 20 Σ.).

Ωστόσο, η προστασία αυτή μπορεί να αιτιολογηθεί βάσει της αρχής της λειτουργικής ανεξαρτησίας της Διοίκησης, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της περιβαλλοντικής πολιτικής έναντι οργανωμένων ή επιχειρηματικών συμφερόντων.

4. Συνταγματικότητα και δικαίωμα στην ιδιοκτησία

Οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων ενδέχεται να επικαλεστούν το δικαίωμα στην ιδιοκτησία (άρθρο 17 Σ, άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ). Ωστόσο, σύμφωνα με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, το δικαίωμα αυτό περιορίζεται νομίμως, εφόσον η κατασκευή αντίκειται στις επιτρεπτές χρήσεις γης και υπονομεύει την περιβαλλοντική ισορροπία και τον ορθολογικό πολεοδομικό σχεδιασμό.

5. Ολοκληρωμένος πολεοδομικός σχεδιασμός και ασφάλεια δικαίου

Η δέσμευση για ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού στο 80% της επικράτειας εντός 2-3 ετών είναι ιδιαίτερης σημασίας για τη διασφάλιση της ασφάλειας δικαίου, της διαφάνειας και της προβλεψιμότητας. Μέχρι σήμερα, πολλές περιοχές της Ελλάδας στερούνται θεσμικής πολεοδομικής κάλυψης, με αποτέλεσμα να ευνοούνται φαινόμενα αυθαιρεσίας και ανομίας.

Συμπεράσματα

Η προσέγγιση της Διοίκησης για την πάταξη της αυθαίρετης δόμησης στη Μύκονο βασίζεται σε συνδυασμό διοικητικών μέτρων, τεχνολογικής επιτήρησης και θεσμικών εγγυήσεων προς τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα. Αν και η στρατηγική φαίνεται να κινείται εντός του νομικού πλαισίου, απαιτείται συνεχής έλεγχος συνταγματικότητας και συμμόρφωσης με τα θεμελιώδη δικαιώματα, ιδίως στο πλαίσιο επιβολής κυρώσεων και χρήσης προηγμένων τεχνολογιών επιτήρησης.

Tackling Illegal Construction in Mykonos under Environmental and Urban Planning Law

The statement made by the Greek Minister for the Environment and Energy, Mr. Thodoros Skylakakis, reflects the government’s firm stance on combating unlawful building activities on the island of Mykonos, an area plagued by persistent violations of land-use and planning regulations.

1. Demolition of Illegal Structures – Legal Framework

The minister’s declaration that “all illegal buildings will be demolished” is legally grounded in Article 28 of Law 4495/2017 (“Control and Protection of the Built Environment”). This provision enables the public administration to proceed with demolition orders for unauthorized constructions. Notably, the decision to prioritize demolitions based on the time of construction reflects a principle of proportionality.

The demolition process is initiated ex officio and does not require a prior judicial decision. Furthermore, the public authorities are entitled to recover the cost of the demolition from the responsible party, under administrative enforcement procedures.

2. Monitoring Mechanisms – Use of Technology and Legal Dimensions

The use of satellite imagery from 2023 and 2025 and the planned implementation of artificial intelligence-based monitoring systems raise legal concerns regarding the principle of legality, personal data protection (pursuant to the GDPR), and administrative transparency. Should such monitoring result in administrative sanctions, the principles of reasoned decision-making and prior hearing (Article 20 §2 of the Greek Constitution) must be upheld.

3. Police Involvement and Immunity of Inspectors

The provision for joint inspection teams, including police officers, introduces an intersection between administrative oversight and coercive enforcement. The proposed immunity for inspectors (non-liability for actions taken in the course of their duties) may raise constitutional questions, particularly with regard to third parties’ right to legal protection (Article 20 §1 of the Constitution).

However, such legal immunity may be justified under the principle of functional independence of the administration, in order to safeguard the effective enforcement of environmental regulations against organized or commercial interests.

4. Constitutionality and Property Rights

Owners of illegal buildings may invoke their right to property (Article 17 of the Greek Constitution; Article 1 of Protocol No. 1 to the ECHR). Nevertheless, according to consistent jurisprudence of the Council of State (StE), this right may be lawfully restricted when the construction violates land-use designations or disrupts environmental balance and rational urban planning.

5. Comprehensive Urban Planning and Legal Certainty

The commitment to completing urban and spatial planning for 80% of the Greek territory within the next two to three years is critical to ensuring legal certainty, transparency, and predictability. Until now, large areas of the country have lacked comprehensive planning schemes, leading to widespread legal ambiguity and unregulated development.

Conclusions

The government’s strategy to eliminate illegal construction in Mykonos relies on a combination of administrative enforcement, technological surveillance, and institutional safeguards for enforcement agents. While the measures appear consistent with current legislation, ongoing scrutiny is essential to ensure compliance with constitutional principles and fundamental rights, especially in the context of sanctions and advanced monitoring technologies.